بست رادیکالی هبلکس یکی از مهمترین اتصالات در صنعت ساختوساز مدرن است که به طور خاص برای بلوکهای هبلکس (بلوکهای AAC یا بتن هوادار اتوکلاو شده) طراحی شده است. این بست، که به نام بست ارتجاعی نیز شناخته میشود، با ساختار خمدار خود امکان جابهجایی محدود دیوار در راستای افقی را فراهم میکند و همزمان از حرکت خارج از صفحه جلوگیری مینماید. بست رادیکالی هبلکس جایگزین مناسبی برای والپستهای سنتی و هشتگیرها است و طبق پیوست ششم آییننامه ۲۸۰۰ و نشریه ۸۱۹ مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در دیوارچینی با بلوکهای سبک الزامی است. در این مقاله، به بررسی جامع بست رادیکالی هبلکس، ویژگیها، مزایا، کاربردها و نقش آن در افزایش ایمنی ساختمانها میپردازیم.
۱. بست رادیکالی هبلکس چیست و چگونه کار میکند؟
بست رادیکالی هبلکس یک قطعه فلزی گالوانیزه یا ضدزنگ است که معمولاً از ورق فولادی با ضخامت حداقل ۲ میلیمتر، عرض ۳ سانتیمتر و طول حداقل ۳۰ سانتیمتر ساخته میشود. شکل Uمانند یا خمدار آن، کلیدیترین ویژگی این بست است که اجازه میدهد دیوار در داخل صفحه خود جابهجا شود، اما در برابر نیروهای خارج از صفحه مانند زلزله یا باد مقاوم باشد.
این بست به بلوک هبلکس با میخهای ۷ سانتیمتری متصل میشود و به سازه اصلی (ستون یا تیر) با جوش (در سازههای فلزی) یا پیچ و رولپلاک (در سازههای بتنی) وصل میگردد. استفاده از اتصالات کوبشی مانند میخ و چاشنی ممنوع است، زیرا ممکن است به بتن آسیب بزند. بست رادیکالی هبلکس فاصلهای حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر بین دیوار و اعضای سازهای ایجاد میکند تا اثرات انبساط، انقباض و خیز تیرها را جذب کند.
۲. مزایای اصلی بست رادیکالی هبلکس
یکی از دلایل محبوبیت بست رادیکالی هبلکس، مزایای متعدد آن نسبت به روشهای سنتی است:
- افزایش ایمنی در برابر زلزله: بست رادیکالی هبلکس با ایجاد اتصال نرم، نیروهای جانبی را جذب کرده و از ترکخوردگی یا ریزش دیوار جلوگیری میکند. این ویژگی در مناطق زلزلهخیز مانند ایران بسیار حیاتی است و طبق آییننامهها، جایگزین والپستهای سخت میشود.
- کاهش هزینههای پروژه تا ۷۰ درصد: برخلاف نبشیکشی سنتی که نیاز به مواد و نیروی کار بیشتری دارد، بست رادیکالی هبلکس سادهتر و ارزانتر است. به ازای هر مترمربع دیوار، تنها یک بست رادیکالی هبلکس نیاز است که هزینه کلی نبشیکشی را به طور چشمگیری کاهش میدهد.
- سهولت و سرعت نصب: نصب بست رادیکالی هبلکس نیازی به نیروی متخصص ندارد و با ابزارهای ساده انجام میشود. این امر زمان اجرای پروژه را کوتاه کرده و هزینه نیروی کار را کم میکند.
- مقاومت در برابر خوردگی: ساختهشده از ورق گالوانیزه، بست رادیکالی هبلکس در برابر رطوبت و زنگزدگی مقاوم است و دوام طولانیمدت دارد.
- انعطافپذیری و سازگاری: این بست با انواع بلوکهای سبک مانند هبلکس، سیمانی و گازی سازگار است و امکان جابهجایی محدود را فراهم میکند تا تنشهای کششی در دیوارهای متعامد کاهش یابد.
۳. کاربردهای بست رادیکالی هبلکس
بست رادیکالی هبلکس کاربردهای متنوعی دارد:
- اتصال دیوار به ستون یا تیر: جایگزین والپست برای مهار دیوارهای غیرسازهای.
- اتصال دو دیوار به هم: جایگزین هشتگیر سنتی، بدون ایجاد تنش کششی.
- در دیوارهای خارجی و داخلی: برای دیوارهای خارجی هر دو ردیف و داخلی هر سه ردیف بلوک استفاده میشود.
- کلافبندی و یکپارچهسازی: همراه با بست تخت، برای تقویت کلی دیوار.
این کاربردها باعث شده بست رادیکالی هبلکس در پروژههای مسکونی، تجاری و صنعتی گسترده استفاده شود.
۴. مقایسه بست رادیکالی هبلکس با روشهای سنتی
در روشهای قدیمی، از والپستهای فلزی سخت یا هشتگیر استفاده میشد که معایبی مانند هزینه بالا، سختی اجرا و عدم جذب تنش داشتند. بست رادیکالی هبلکس با ایجاد اتصال مفصلی، مشکلات را حل کرده و ایمنی را افزایش میدهد. همچنین، در مقایسه با میلگرد بستر، برای بلوکهای نازک هبلکس مناسبتر است زیرا ملات بستر نازک دارد.
۵. نحوه اجرای صحیح بست رادیکالی هبلکس
برای بهرهبرداری حداکثری، اجرای درست ضروری است:
۱. فاصله ۲ سانتیمتری بین دیوار و سازه رعایت شود.
۲. بست به سازه با پیچ یا جوش متصل گردد.
۳. به بلوک با میخ ۷ سانتیمتری کوبیده شود.
۴. تعداد بستها بر اساس ارتفاع و نوع دیوار تعیین شود (معمولاً یک بست به ازای هر مترمربع).
رعایت این نکات، طبق مقررات ملی ساختمان، تضمینکننده عملکرد بهینه است.
۶. نقش بست رادیکالی هبلکس در پایداری ساختمان
در ساختمانهای مدرن با بلوکهای سبک هبلکس، بست رادیکالی هبلکس نقش کلیدی در جلوگیری از اثر میانقابی (تخریب دیوار در زلزله) دارد. این بست بار دیوار را به سازه منتقل کرده و از ریزش جلوگیری میکند، که این امر جان و مال ساکنان را حفظ مینماید.
۷. نکات خرید و انتخاب بست رادیکالی هبلکس
هنگام خرید، به ضخامت ورق، کیفیت گالوانیزه و ابعاد استاندارد توجه کنید. تولیدکنندگان معتبر بستهایی مطابق آییننامه ارائه میدهند که دوام بالایی دارند.
نتیجهگیری
بست رادیکالی هبلکس تحولی بزرگ در ساختوساز با بلوکهای سبک ایجاد کرده است. با مزایایی مانند ایمنی بالا، کاهش هزینه، سرعت اجرا و سازگاری محیطی، این بست به گزینهای ضروری برای پروژههای مدرن تبدیل شده است. استفاده از بست رادیکالی هبلکس نه تنها کیفیت ساختمان را افزایش میدهد، بلکه گامی در جهت ساخت بناهای مقاوم و پایدار است. در دنیای امروز که زلزله و بلایای طبیعی تهدیدی جدی هستند، انتخاب بست رادیکالی هبلکس سرمایهگذاری هوشمندانهای برای آینده است.